Tienduizenden kinderen hebben een ouder of ouders met een verstandelijke beperking. Ze maken dingen mee als zonder tandenpoetsen naar school, niet worden getroost door je vader of moeder en zorgen voor broertjes en zusjes. Dat vinden ze soms lastig en soms schamen ze zich voor hun ouders, waarover ze zich dan weer schuldig voelen. Hier lees je er meer over.
De kinderen die te maken hebben met een ouder die verstandelijk beperkt is worden ook wel KOVB-kinderen genoemd. Dit betekent (normaal begaafde) Kinderen van Ouders met een Verstandelijke Beperking. Ook de afkorting KVBO wordt gebruikt en betekent hetzelfde.
Kinderen van ouders met een verstandelijke beperking hebben vaker te maken met kindermishandeling. Ze worden soms emotioneel verwaarloosd. Dat wil zeggen dat niemand ze troost of blij voor ze is. Ook lichamelijke verwaarlozing komt voor: ze krijgen dan bijvoorbeeld niet genoeg of verkeerd eten, of hun kleren zijn niet passend bij het jaargetijde. Bijvoorbeeld een zomerjas aan moeten in de winter.
Sommige kinderen moeten thuis taken doen die eigenlijk niet voor kinderen bedoeld zijn. Denk aan het huishouden doen of zorgen voor een jonger broertje of zusje. Een voorbeeld: Rosita stond ’s nachts op om voor haar babybroertje te zorgen. Haar ouders stonden namelijk niet op voor haar babybroertje. Als 8-jarig meisje gaf ze hem dan de fles! (NOS, 22 november 2024). Rosita beschermde ook haar moeder als haar ouders ruzie hadden. Ze was dus eigenlijk de ouder in het gezin.
Sommige kinderen wonen door de beperking van hun ouders in een huis dat niet goed schoon gehouden wordt of kunnen niet geholpen worden met schoolwerk. Ook worden sommige kinderen gepest met hun ouders.
Het kan zijn dat jij je veel zorgen maakt over je ouders of jezelf. Het kan zijn dat je soms niet weet wat je moet doen en dat levert stress op. Stress kan ervoor zorgen dat je klachten krijgt, zoals buikpijn of hoofdpijn. Je bent steeds bezig met hoe anderen zich voelen en hoe de sfeer is.
Het kan zijn dat je boos wordt op alles en iedereen. Bijvoorbeeld omdat je geen troost of steun krijgt, omdat je ouders je niet begrijpen. Daardoor vind je het misschien lastig over emoties te praten, maar je hebt die emoties wel. Dat is logisch. Zoek iemand om erover te praten, dat helpt echt.
Het kan zijn dat je je schaamt voor het gedrag van je ouder(s). Het is belangrijk om te weten dat jij hier zelf niets aan kan doen.
Sommige kinderen voelen zich schuldig over hoe het thuis gaat. Misschien heb jij dat ook weleens, bijvoorbeeld als je negatief over je ouder(s) denkt. Je wil niet (altijd) voor je ouders zorgen, want jij hebt óók een leven. Tegelijkertijd wil je je ouders niet in de steek laten, want je houdt van ze. Neem het jezelf niet kwalijk. Dit is normaal!
Het kan ook zijn dat jij je heel eenzaam voelt, omdat niemand echt begrijpt wat je meemaakt. Onder aan de pagina vind je een link naar kinderen en jongeren die hetzelfde meemaakten of meemaken als jij.
Veel kinderen met ouders met een licht verstandelijke beperking denken dat ze de enige zijn. Ze voelen zich hierdoor vaak eenzaam. Ze zijn echter niet de enige!
Erover praten is lastig en dat is logisch. Het kan zijn dat kinderen zich schamen of niet weten hoe het anders kan. Bovendien: ze houden van hun ouders! Juist daarom is hulp zoeken een goed idee.
Hieronder lees je een aantal dingen die bij jou thuis ‘goed’ geregeld moeten zijn. Achter elk punt vind je een voorbeeldje van hoe het NIET moet.
Je wordt goed verzorgd. Iemand let erop dat jij je tanden poetst, doucht, schone kleren aandoet, naar de dokter gaat als dat nodig is, enz. ‘Tandverzorging werd al heel vroeg aan mijzelf overgelaten, wat zorgde voor veel gaatjes en getrokken kiezen, want ik ging als kind niet naar de tandarts uit mezelf.’
Je voelt je veilig. Het humeur van je ouders verandert niet telkens. Ze zijn dus niet het ene moment blij en twee tellen later vreselijk boos. ‘Het was niet zo dat ik bij mijn moeder onveilig was, maar het voelde heel onveilig. Ik wist nooit wat ik aan haar had. Ik probeerde onzichtbaar te zijn.’
Je ouders snappen wanneer jij verdrietig bent en getroost moet worden. Ze geven je regelmatig een knuffel: gewoon omdat jij hun kind bent. ‘Ik werd nooit geknuffeld. Mijn moeder kwam niet op het idee.’
Er zijn regels in huis. Bijvoorbeeld een vaste bedtijd. Je mag niet alles doen wat jij leuk vindt. Ze leggen ook uit waarom een regel nodig is. ‘Er was geen bedtijd, ik stuurde mijn ouders naar bed rond één uur ‘s nachts.’
Je ouders zijn écht in je geïnteresseerd. Ze vragen hoe het gaat op school, weten wie jouw vriend(in)en zijn, enz. ‘Echte interesse heb ik het meest gemist. Mijn ouders wisten niets van me. Ik kreeg ook geen hulp bij mijn keuze voor het voortgezet onderwijs.’
Je ouders nemen jouw behoeften (wat jij graag wil en nodig hebt) serieus. ‘Mijn moeder vond dat ik thuis moest blijven bij haar. Ze wilde nooit dat ik naar vriendinnen ging, want zij was mijn moeder.’
Je ouders kunnen je helpen bij je schoolwerk (op de basisschool). ‘Mijn moeder verstopte soms mijn studieboeken, omdat ze jaloers was dat ik wel kon leren.’
Wil je lezen wat sommige kinderen meemaakten, lees dan dit online boekje ‘Ik ben er óók nog. Kinderen die opgroeien met verstandelijk beperkte ouders.’ Een boekje voor jongeren vanaf 12 jaar. Je moet wel goed kunnen lezen. Hierna een klein stukje uit het boekje:
“Als 8-jarig meisje stond ik wel eens te koken voor het gezin. ’s Morgens ging er bij ons geen wekker af: ik moest mijn moeder vaak wakker maken. Ik kwam daardoor ook vaak te laat op school. Soms smeerde mijn moeder wel eens een broodje, maar dat gebeurde niet
vaak.”
Het kan lijken alsof het nooit goed kan gaan als je ouders met een beperking hebt, maar gelukkig is dat niet altijd zo. Als jij gelukkig bent is dat des te fijner voor iedereen. Als dat niet zo is, dan heb je misschien iets aan deze pagina.
Het boek Kijk mij eens! is het verhaal van een dag uit het leven van Naomi, die een moeder heeft met een verstandelijke beperking. Naomi zit nog op de basisschool. In Kijk mij eens krijg je een kijkje in haar leven.
Dit boek wil kinderen met een ouder met een licht verstandelijke beperking steunen door hen een gevoel van herkenning en erkenning te geven.
Het is een samenleesboek om te lezen met de juf, een buurvrouw, een tante of een hulpverlener. Het is bestemd voor kinderen van 8 tot 10 jaar en eigenlijk voor iedereen die kan lezen zodat meer mensen begrijpen hoe het is om zo op te groeien.
Hanneke de Jonge (2024). Kijk mee eens!
Als je veel herkent wat op deze pagina staat, heb je misschien hulp nodig. Je problemen zijn echt! Je stelt je niet aan!
Praat erover met je juf of meester als dat kan.
Je kunt ook de kindertelefoon bellen: 0800-0432 (gratis). Je kunt daar ook chatten zonder je naam te noemen. www.kindertelefoon.nl
Er is ook een site voor jongeren die dit allemaal meemaken en waar je hulp kunt vragen. Jongerenhulp online.
Je kunt ook de QR-code scannen.
Voor jongeren is er een nieuwe site waar je informatie en lotgenoten kunt vinden. Oudersvanmijnouders.nl
Deze film is voor kinderen vanaf 12 jaar. Jolanda vertelt over haar leven met een verstandelijk beperkte ouder.